Hoe kun je woelmuizen bestrijden?

Heb je één of meerdere woelmuizen in de tuin gezien? Of heb je aangevreten plantenwortels? Dan heb je mogelijk last van een muizenplaag. Als deze muizensoort zich in jouw tuin gaan vestigen kun je hinder ondervinden door onder andere vraatschade. In dit artikel leggen we uit hoe je de woelmuis kunt herkennen en hoe je voorkomt dat ze overlast veroorzaken bij jou in de omgeving.

Wil je direct zelf aan de slag om woelmuizen te bestrijden? In onze webshop vind je alles wat je hiervoor nodig hebt.

Hoe ziet een woelmuis eruit?

Een woelmuis (Arvicolinae) is een knaagdier (Rodentia) die behoort tot de Cricetidae familie. Tot deze familie behoren ook hamsters en manenratten. In totaal zijn er 144 dierensoorten die tot de Cricetidae behoren. De woelmuis heeft een relatief lompe lichaamsbouw. Kenmerkend is de stompe kop en de kleine ogen en oren.

Woelmuizen hebben korte, behaarde poten. De voorpoten hebben, afhankelijk van de soort, vier of vijf vingers. De achterpoten hebben vijf tenen. Woelmuizen hebben een relatief korte staart die vrijwel nooit langer is dan het eigen lichaam.

De vacht van een woelmuis is vrijwel altijd kortharig. De rug kan uit verschillende kleuren bestaan, zoals bruin, roodbruin en oranje rossig. De buik heeft altijd een lichtere kleur en is meestal wit, grijs of crème. De staart is meestel tweekleurig.

Welke soorten woelmuizen zijn er?

In Nederland komen zeven verschillende soorten woelmuizen voor, namelijk: de veldmuis, de rosse woelmuis, de aardmuis, de woelrat, de ondergrondse woelmuis, de Noordse woelmuis en de muskusrat. De twee laatste soorten zijn vrij zeldzaam.

Het leefgebied en de muizenpopulatie verschilt per soort. Zo is de veldmuis, de rosse woelmuis en de aardmuis,  in vrijwel alle provincies vertegenwoordigd. De ondergrondse woelmuis komt enkel voor in Gelderland, Limburg, Noord-Brabant en Zeeland voor.

Heb ik woelmuizen in de tuin?

Woelmuizen leven voornamelijk in gebieden zoals bossen en weilanden. Echter kunnen woelmuizen ook in tuinen voorkomen. Vaak brengt dit grote ergernissen met zich mee. Woelmuizen graven zich namelijk in onder de grond. Dit kan zorgen voor verzakkingen en molshopen. Daarnaast zijn ze vaak op zoek naar voedsel waardoor ze de wortels van planten en gewassen stukbijten.

De meeste woelmuizen laten zich niet snel zien. Toch zijn er een aantal signalen waaraan je woelmuizen kunt herkennen.

Geluid

Niet alle woelmuizen maken geluid. Als ze wel geluid maken is dit vaak te herkennen aan korte kregen. Het geluid lijkt op een hoog raspend geluid of laag  merelachtig geschetter. Woelmuizen kunnen ook ultrasoon geluid produceren. Dit geluid is voor het menselijk gehoor nauwelijks waarneembaar.

Loopsporen

In sommige gevallen is het mogelijk om woelmuizen vast te stellen aan de afdrukken van de poten en staart. Doordat woelmuizen niet veel wegen zijn er vaak lichte loopsporen aanwezig. De prent toont vaak gespreide teentjes. Deze kunnen 0,6 tot 1,2 cm lang zijn.

Vraatsporen

Knaagschade is één van de signalen waaraan je woelmuizen het makkelijkste kunt herkennen. Zo knagen ze aan bomen aan de stam van 10 tot 15 cm vanaf de grond. In de zomer eten ze de barst van de bomen. Hierdoor blijven er vaak stukjes van de schors onder de boom liggen. Cultuurgewassen en wortels van planten worden vaak van onderaf aangevreten. Deze vraagsporen zijn niet altijd goed zichtbaar. Soms zijn er ook voedselresten te vinden van noten, kruiden, gewassen en wormen bij de ingang van de (ondergrondse) voorraadkamers.

Uitwerpselen

Woelmuizen leven veelal buitenshuis. Hierdoor zijn er meestal geen uitwerpselen te vinden. Mochten er toch keutels aanwezig zijn dan kunnen deze worden herkent aan de langwerpige vorm. De keutels zijn veelal 0,2 tot 0,4 cm in doorsnee en 0,4 tot 1 cm lang. Verse keutels zijn beigebruin tot donkerbruin. In sommige gevallen met een groene tint. Oude woelmuizenkeutels zijn vaak zwart.

Molshopen

Als je woelmuizen in de tuin hebt zijn er in het gras vaak molshopen aanwezig. Hierdoor worden woelmuizen vaak in verwarring gebracht met mollen. Echter is er een duidelijk verschil tussen molshopen en hopen zand van woelmuizen. Woelmuizen maken hopen die vaak platter en fijner van korrel zijn. Daarnaast zijn de hopen zand asymmetrisch en is de ingang vaak zichtbaar aan de zijkant. Molshopen hebben een meer puntige vorm van grove hopen aarde.

Wat eten een woelmuizen?

Woelmuizen eten voornamelijk plantaardig voedsel. Het menu bestaat voor het grote deel uit stengels van kruiden, grassen, zeggen en plantenwortels. Zowel de groene delen als delen die onder de grond zitten worden gegeten.  Daarnaast eten woelmuizen ook cultuurgewassen zoals granen, bieten, wortels, bloemkolen en knollen.

Sommige soorten woelmuizen zijn vegetariër. Soorten zoals de de aardmuis, ondergrondse woelmuis, de veldmuis eten ook wormen, larven, spinnen en insecten. Zodra er in de winter voedselschaarste optreedt eten woelmuizen ook bladeren, mos, zaden en schors.

Hoe leven woelmuizen?

Woelmuizen kunnen zowel overdag als ‘s nachts actief zijn. Over het algemeen kan worden gesteld dat in de zomer de woelmuis meestal ‘s nachts actief is. In de wintermaanden is dit veelal overdag. Woelmuizen kunnen goed klimmen en springen, alhoewel ze dit niet vaak doen. Daarnaast zijn het goede renners en zwemmers. Woelmuizen kunnen zeer goed graven. Met de poten kunnen ze zelfs ondergrondse gangen maken om planten van onderaf naar binnen te trekken.

Woelmuizen leven meestal in groepen. Het territorium kan reiken van 50 tot 5000 m2. Het leefgebied bestaat voornamelijk uit bosrijke gebieden en weilanden. De meeste woelmuizensoorten zijn meestal te zien langs slootkanten, graanakkers, dijken, bermen en boomgaarden. Ze leven hierbij bijvoorkeur in kort gras met hoge begroeiing van struiken en planten.

De muizenpopulatie kan per jaar verschillen. Vaak is er om de paar jaar (meestal tot 5 jaar) een piekpopulatie te zien. Dit is afhankelijk van de omstandigheden. Woelmuizen kunnen 3 tot 7 nesten per jaar krijgen. Per nest werpen vrouwtjes twee tot 8 jongen. Hierdoor kan de muizenpopulatie in een enorm snel tempo groeien. Een woelmuis kan 3 jaar oud worden. In gevangenschap worden woelmuizen soms 5 jaar oud. Woelmuizen hebben veel natuurlijke vijanden. Vaak zijn dit roofvogels (zoals de kerkuil, ransuil, bosuil, torenvalk en sperwer) of kleine roofdieren (zoals de wezel, hermelijn, vos en (huis)kat).

Hoe kun je woelmuizen bestrijden?

Als je last hebt van woelmuizen zijn er verschillende methodes die je kunt inzetten om de plaag te bestrijden. De Noordse woelmuis en de Ondergrondse woelmuis staan op de Rode Lijst. Dit is een lijst met bedreigde en kwetsbare zoogdieren die door de Overheid wordt opgesteld. Het bestrijden van deze woelmuizensoort in verboden. De andere soorten woelmuizen mogen wel worden bestreden.

Over het algemeen laten woelmuizen zich gemakkelijk vangen in bijvoorbeeld muizenvangkooien of inloopvallen. Met speciale woelmuizenvanger kun je de muizen ook ondergronds vangen. Daarnaast werkt een ultrasone muizenverjager vaak effectief om woelmuizen te tuin uit te jagen.

Muizenvallen

Het inzetten van muizenvallen is vaak een effectieve methode om een muizenplaag tegen te gaan. Omdat woelmuizen van nature erg nieuwsgierig zijn zijn inloopvallen en vangkooien uitermate geschikt. Dit zijn diervriendelijke muizenvallen omdat de woelmuizen levend worden gevangen. Na vangst kunnen de muizen in de natuur weer worden vrijgelaten.

Woelmuizenvanger

Woelmuizen leven meestal onder de grond. Met een speciale woelmuizenvanger kunnen deze muizen ondergronds worden gevangen. Een dergelijke val kan in een molshoop worden geplaatst. Wanneer een woelmuis of mol de val inloopt zal de klem dichtvallen. Hierdoor zit het beestje gevangen. De meeste vangers hebben een gleuf aan de bovenzijde waaraan kan worden gezien of er een mol, woelmuis of woelrat is gevonden.

Muizenverjager

Een eenvoudige en effectieve manier om woelmuizen te verjagen is door het uitzenden van hoge geluidsgolven. Woelmuizen houden niet van sommige ultrasone geluiden. De hoge tonen zijn irritant waardoor je de plaagdieren langdurig weg kunt jagen.

Er zijn verschillende soorten muizenverjagers verkrijgbaar. Let er bij de aanschaf op dat je een ultrasone muizenverjager besteld met voldoende bereik. Zo kun je het apparaat ook buiten inzetten om woelmuizen te verjagen.

Professionele hulp tegen woelmuizen nodig?

Lukt het toch niet om zelf van de woelmuizen af te komen? Dan heb je wellicht professionele hulp nodig. Door een gecertificeerde ongediertebestrijder in te zetten is de overlast vaak snel verholpen. Een ervaren vakman weet namelijk precies waar de woelmuizen zich bevinden en welke middelen het beste kunnen worden ingezet. Daarnaast kan een professional je adviseren om te voorkomen dat woelmuizen zich weer in jouw tuin gaan vestigen.