Er zijn verschillende soorten muizen. Elk type muis heeft zijn eigen uiterlijke kenmerken en leefgewoonten. Muizen zijn slimme zoogdieren die vaak worden vergeleken met ratten. In de taxonomie (classificatie van organismen) behoren beide diersoorten tot dezelfde groep. Het grootste verschil is dat muizen doorgaans kleiner van stuk zijn. Daarnaast heeft de muis andere leefgewoonten.
Heb je last van muizen? In onze webshop vind je alles wat je nodig hebt om muizen eenvoudig zelf te bestrijden.
Hoewel muizen klein en soms schattig lijken, zorgen ze vaak voor overlast. Deze muizenoverlast wordt meestal veroorzaakt door de huismuis. Deze soort muis komt namelijk het meeste voor in stedelijke gebieden. In de omgeving van woningen en (bedrijfs)panden kan dit soort muis voor veel ellende zorgen. Muizen zijn knaagdieren en kunnen hierdoor schade brengen aan huisraad en apparatuur. Daarnaast kunnen huismuizen ziektekiemen verspreiden.
Naast de huismuis zijn er nog andere soorten muizen die problemen kunnen veroorzaken, zoals de veldmuis en bosmuis die in bedrijfspanden kunnen gaan nestelen. Daarnaast zorgen veldmuizen ook voor overlast bij agrariërs door de graslanden zie deze plaagdieren aanvreten.
In totaal zijn er circa 20 verschillende soorten muizen. In dit artikel behandelen we de muizensoorten die het meeste voorkomen in Nederland en België.
Huismuis
Mus musculus
| Type vacht | Korte vacht |
| Neusvorm | Spitse snuit |
| Oorvorm | Groot, soms spits |
| Lengte | 7 tot 10 centimeter |
| Lengte staart | 7 tot 10 centimeter |
| Kleur rug | Grijsbruin, bruin, donkerbruin, roodbruin, grijs |
| Kleur buik | Wit, grijs, bruin |
| Kleur staart | Grijs, bruin |
| Gewicht | 10 tot 45 gram |
Kenmerken
De huismuis is te herkennen aan een aantal specifieke kenmerken. Zo hebben huismuizen een relatief slanke lichaamsbouw. Daarnaast beschikken ze in verhouding over relatief grote ogen en oren. De voorpoten hebben slechts vier vingers, waar de achterpoten over vijf vingers beschikken. De zachte vacht is op de buik vaak iets lichter dan op de rug. De staart beschikt over ringen en zijn ongeveer even lang als de kop-romplengte. Daarnaast wordt de huismuis gekenmerkt door de karakteristieke muffe geur.
Leefgewoontes
In Nederland komt deze muizensoort overal voor. Voornamelijk op plekken waar ook mensen zijn of waar andere soorten muizen minder talrijk zijn. Dit zijn bijvoorbeeld in woningen, boerderijen, schuren, bedrijfspanden, fabrieken en winkels. Daarnaast komen ze ook voor in natuurlijke omgevingen, bij voorkeur in mossen met ondergroei zoals graanakkers, rietvelden, heggen of tuinen met veel wildgroei.
De huismuizen leven meestal in groepen binnen hun eigen territorium. Het leefgebied reikt ongeveer van 5 m2 binnenshuis tot 400 m2 buitenshuis. Het territorium wordt afgebakend door de geur van urine.
Huismuizen zijn met name ‘s nachts actief. Ondanks de korte poten kunnen ze enorm goed klimmen en springen. Daarnaast kunnen ze zelfs zwemmen. Als er schaarste is kan de huismuis ook in de schemering of overdag actief zijn. De huismuis snuffelt met zijn neus in de lucht. Het reukvermogen van deze muizensoort is namelijk erg goed. De huismuis kan slecht zien, waardoor ze in het donker voornamelijk met de snorharen naar de weg tasten. Vooral op onbekend terrein urineren huismuizen veel om zo de weg te wijzen.
Eetgewoontes
De huismuis is een echte alleseter. Per dag eet een huismuis ongeveer 3,5 gram. Ze kunnen overleven zonder water te drinken. Voedsel vinden ze vaak in de buurt van het nest en leggen daar soms ook voedselvoorraden aan. De voorkeur gaat uit naar granen, zaden, noten, wortel, insecten, wormen en larven. Dit is voornamelijk vet- en eiwitrijk voedsel. Koolhydraatrijk voedsel zoals groente en fruit laten ze het liefst links liggen. Huismuizen eten ook voedsel dat door mensen gemaakt wordt, zoals vlees, kaas en pindakaas. Daarnaast eten ze ook ongebruikelijke dingen zoals kranten, lijm(resten), zeep en kaarsen. Huismuizen kunnen ongeveer 1,5 jaar oud worden.
Bestrijding
Huismuizen kunnen voornamelijk in stedelijke gebieden voor overlast zorgen. De plaagdieren nestelen zich graag in woningen, kantoorpanden, fabrieken, winkels, etc. Hier kunnen ze schade aanrichten door het knaaggedrag. Daarnaast kunnen huismuizen ziektes meedragen die ook voor mensen een risico op de gezondheid kunnen zijn. Het bestrijden van huismuizen is eenvoudig zelf te doen door de juiste bestrijdingsmiddelen in te zetten.
Dwergmuis
Micromys minutus
| Type vacht | Kortharig en glad |
| Neusvorm | Niet spits |
| Oorvorm | Kort |
| Lengte | 5 tot 8 centimeter |
| Lengte staart | 3 tot 7 centimeter |
| Kleur rug | Grijsbruin, bruin, donkerbruin, roodbruin, oranje rossig, geelbruin |
| Kleur buik | Wit |
| Kleur staart | Wit en oranjebruin |
| Gewicht | 4 tot 12 gram |
Kenmerken
De dwergmuis heeft zijn naam te danken aan zijn formaat. Zo behoren de dwergmuizen tot de kleinste zoogdieren ter wereld. Een dwergmuis wordt ook wel een oogstmuis genoemd. Een volwassen dwergmuis kan tot 8 centimeter lang worden.
Leefgewoontes
De leefomgeving van de dwergmuis bestaat voornamelijk gebieden met hoge grassen. Graanakkers, rietvelden, hooilanden, bermen, verwilderde tuinen en bosranden zijn bij uitstek geschikt voor dwergmuizen. De dwergmuis maakt als enige muissoort zijn nest boven de grond. Meestal op een hoogte van 30 tot 60 centimeter. Het nest heeft de vorm van een bal en is doorgaans gemaakt van grasrepen. De nesten zijn meestal voorzien van een enkele ingang en is ongeveer 10 centimeter groot.
Dwergmuizen planten zich het beste voort in april en mei. Echter kan een vrouwtje tot wel 7 nesten per jaar krijgen. Na een draagtijd van ongeveer 20 dagen werpt een vrouwtje maximaal 8 jongen. Zo kunnen dwergmuizen zich razendsnel voortplanten.
Dwergmuizen zijn sociale dieren en leven voornamelijk in groepen. De dwergmuis is voornamelijk ‘s nachts actief. Doordat ze klein zijn kunnen ze enorm snel zijn. De grijpstaart zorgt er voor dat ze goed kunnen klimmen. De grootste bedreiging voor deze muizenpopulatie is het steeds kleiner wordende leefgebied door woning- en landbouw.
Eetgewoontes
Het dieet van een dwergmuis bestaat uit verschillende voedselsoorten. Een dwergmuis heeft ongeveer 2 tot 3 gram granen en zaden per dag nodig om te kunnen overleven. De voeding is afhankelijk van het seizoen. Zo eten deze muizen in de zomerperiode ook vruchten, bessen, insecten en nectar uit bloemen.
Bosmuis
Apodemus sylvaticus
| Type vacht | Kortharig en glad |
| Neusvorm | Puntig |
| Oorvorm | Lang |
| Lengte | 8 tot 11 centimeter |
| Lengte staart | 5 tot 10 centimeter |
| Kleur rug | Grijsbruin, bruin, donkerbruin, roodbruin, oranje rossig, geelbruin |
| Kleur buik | Wit |
| Kleur staart | Van donker naar wit in ringen |
| Gewicht | 7 tot 13 gram |
Kenmerken
De bosmuis behoort tot de ware muizen. Kenmerkend zijn de grote ogen en oren. Daarnaast heeft de bosmuis een puntige snuit en lange staart. De vacht is over het algemeen kortharig en glad. De meeste bosmuizen hebben een geelbruine tot donkerbruine rug een een grijsbruine of witte buik.
Leefgewoontes
De bosmuis komt veel voor in bosrijke gebieden. Echter kun je de bosmuis ook treffen in (grote) steden. Sinds 2017 is de bosmuis een beschermde diersoort volgens de Wet Natuurbescherming (Wnb). Kenmerkend aan de bosmuis zijn de grote ogen en oren, de puntige neus en de lange staart. Mannetjes zijn vaak iets groter dan de vrouwtjes.
De bosmuis maakt zachte piepende geluiden. Bij angst is een korte hoge gil te horen. Het skelet is vaak terug te vinden in de braakballen van een bosuil, kerkuil en ransuil. Uilen vormen samen met katten, dassen, hermelijnen, marters, vossen en wezels de grootste natuurlijke vijanden. Bosmuizen kunnen goed klimmen, springen relatief ver en kunnen goed graven. Ze doen het goed in struikgewassen en bosranden met dichte ondergroei.
Vrouwelijke bosmuizen kunnen tot vier keer per jaar een nest baren. Na een draagtijd van ongeveer 20 dagen krijg een vrouwtje gemiddeld 4 tot 7 jongen die blind en naakt worden geboren. Pas later ontwikkelen ze de kenmerkende grijze vacht.
Eetgewoontes
De bosmuis is meestal ‘s nachts actief waarbij hij grote afstanden kan afleggen in de zoektocht naar voedsel. De bosmuis heeft een gevarieerd dieet, zo neemt deze muis granen, vruchten, noten, bessen, zaden en insecten tot zich om te overleven. Nestelen doet deze muissoort in een zelfgegraven ondergrondse hol. Deze heeft meestal maar één ingang en is voorzien van een nestkamer en een voorraadkamer.
Slaapmuis
Gliridae
| Type vacht | Dikke vacht |
| Neusvorm | Spits |
| Oorvorm | Ovaal, groot |
| Lengte | 10 tot 17 centimeter |
| Lengte staart | 8 tot 22 centimeter |
| Kleur rug | Grijsbruin, bruin, donkerbruin, grijs, zwart |
| Kleur buik | Wit, geelwit |
| Kleur staart | Bruin, grijsbruin, wit |
| Gewicht | 45 tot 120 gram |
Kenmerken
De kenmerken van een slaapmuis zijn de grote ogen, dikke vacht en de lange pluimstaart. Het gezicht wordt gekenmerkt door de tekening wat er uitziet als een soort masker. De zwarte kleur loopt aan beide kanten van de kop langs de snuit tot achter de oren. Door de pluim-achtige staart lijkt de slaapmuis ook wel op een eekhoorn. De slaapmuis is gemiddeld dan ook wat groter dan de andere muizensoorten.
Leefgewoontes
In Nederland zijn de eikelmuis en de hazelmuis de enige twee slaapmuizen die voorkomen. In België komt ook nog de relmuis voor. De naam heeft deze soort muis te danken aan de lange winterslaap. De lengte is afhankelijk van het klimaat waarin ze leven. In Nederland duurt de winterslaap van half oktober tot half april. Als de temperaturen in de herfst dalen en daardoor voedsel schaarser wordt gaan de slaapmuizen op zoek naar het winternest. Dit is vaak onder de grond of in holle bomen.
Eetgewoontes
Overdag slapen de slaapmuizen meestal waar ze ‘s nachts actief worden op zoek naar voedsel. Het dieet van een slaapmuis is erg gevarieerd. Zo voeden deze muizen zich met vruchten zoals bessen en noten maar ook met dierlijke voedingsbronnen zoals insecten, slakken, eieren en vogels.
Woelmuis
Arvicolinae
| Type vacht | Kortharig |
| Neusvorm | Stomp, spits, lang |
| Oorvorm | Rond, kort |
| Lengte | 8 tot 14 centimeter |
| Lengte staart | 4 tot 8 centimeter |
| Kleur rug | Bruin, donkerbruin, roodbruin, kastanje, oranje rossig |
| Kleur buik | Wit, grijs, crème |
| Kleur staart | Bruinachtig, geelwit in twee kleuren |
| Gewicht | 12 tot 48 gram |
Kenmerken
De woelmuis lijkt qua uiterlijk relatief veel op een hamster. Zo heeft deze soort muis een lompe bouw met een stompe kop en kleine ogen en oren. Woelmuizen hebben in vergelijking met andere muizensoorten een korte staart. De korte poten worden gekenmerkt door de beharing. De achterpoten hebben vijf tenen waar de voorpoten over vier (soms vijf) tenen beschikken.
Leefgewoontes
De woelmuis heeft zijn naam te danken aan zijn leefwijze. Zo kan deze muis letterlijk alles overhoop halen. Complete tuinen kunnen worden geruïneerd door het woelen en graven. Daarnaast knaagt de woelmuis alles door wat ze onderweg tegenkomen. Zowel planten tot struikgewassen moeten het ontgelden.
In tegenstelling tot andere muizen houden woelmuizen geen winterslaap. Wel is in de winter de vacht meestal langer en voller om zich te beschermen tegen de koude temperaturen. Daarnaast is de vacht dan meestal roder van kleur.
In de zomerperiode kunnen woelmuizen zich soms laten zien. Zo zijn ze vaak overdag op zonnige plaatsen te herkennen. Vaak verraden ze zich zelf door geritsel. Van nature maken woelmuizen niet veel geluid. Vaak zijn het korte, trillende piepende geluiden vergelijkbaar met vogelzang.
Het leefgebied bestaat vooral uit bosrijke gebieden en weilanden. Woelmuizen houden zich graag op langs graanakkers, dijken, wegbermen, slootkanten en boomgaarden. Bij voorkeur met kort gras en hoge begroeiing. Ze klimmen en springen vrijwel nooit.
Eetgewoontes
Een woelmuis eet voornamelijk plantaardig voedsel. Voedsel vinden ze op de bodem zoals zaden, granen, wortels, knollen, mos en bladeren. Daarnaast eten woelmuizen ook insecten en wormen.
Bestrijding
Woelmuizen kunnen overlast veroorzaken. Ze kunnen zich in de tuin gaan vestigen. Als gevolg hiervan kan de grond verzakken en kan er vraatschade ontstaan aan de bomen, planten en gewassen. Daarnaast ontstaan er vaak molshopen in het gras. Het bestrijden van woelmuizen kan eenvoudig zelf door te ze te verjagen of te vangen met inloopvallen of woelmuizenvangers.
Verschillende muizensoorten
De huismuis, dwergmuis, bosmuis, woelmuis en slaapmuis zijn de meest voorkomende muizensoorten. Dit zijn tevens de belangrijkste groepen. Daaronder kunnen nog andere soorten muizen worden onderverdeeld zoals de brandmuis (apodemus agrarius), aardmuis (microtus agresti), eikelmuis (eliomys quercinus), hazelmuis (muscardinus avellanarius) en relmuis (glis glis).
Verder kent men ook nog de spitsmuis (soricidae). Echter zijn spitsmuizen geen knaagdieren maar insecteneters (insectivora) zoals egels en mollen. Echter lijkt een spitsmuis wel op een muis door de verlengde, spitse snuit, uitwendige oorschelpen en korte pootjes. Daarnaast is ook de vleermuis (chiroptera) eigenlijk geen muis. Vleermuizen worden tot de opperdieren (primates) en insecteneters gerekend en is het enige zoogdier dat kan vliegen.
Heb je last van muizen?
Heb je onlangs muizen gezien? Hoor je krassende geluiden, hangt er een sterke geur of ben je aangevreten verpakkingen op het spoor gekomen? Dan heb je wellicht last van muizen. Er zijn verschillende signalen waarmee je een muizenprobleem kunt herkennen.
Muizen zijn zelden alleen. Vaak gaat het om complete muizenfamilies. Daarom kan het soms lastig zijn om muizen echt te verdrijven. Ook als je er een paar weet te vangen kunnen er alsnog muizen achterblijven die vervolgens een nieuwe kolonie kunnen stichten. Muizen planten zich in een enorm tempo voort. Daarom is het aanbevolen om bij het bestrijden van muizen tevens te zorgen voor de juiste muizenwering.
Pak jouw muizenprobleem effectief aan
Heb je een muizenplaag vastgesteld? En weet je om welk soort muis het gaat? Dan kun je actie ondernemen om muizen te bestrijden. In onze webshop vind je verschillende bestrijdingsmiddelen die je kunt inzetten om je muizenprobleem aan te pakken. Wat je het beste kunt gebruiken is per situatie verschillend. Zo adviseren we altijd om muizen waar mogelijk levend te vangen. Mocht dat niet goed werken kun je overschakelen op gif of andere soorten muizenbestrijding.
